İnternet siteleri bizim hakkımızda neler biliyor? İnternette bizim hangi verilerimizi topluyorlar? Bizim hakkımızda neler takip edilip izleniyor? Bir Web Sitesi bizle ilgili hangi bilgilere ulaşabiliyor? Kişisel veriler neden önemlidir? GAFAM ne demek? GAFAM kimlerden oluşuyor?
Bizi Kimler İzliyor
İnternette bizi en çok GAFAM diye adlandırılan şirketler birliği izliyor. Kim bu GAFAM? GAFAM; Google, Apple, Facebook, Amazon ve Microsoft’tan oluşuyor. Bu şirketler bizi en çok izleyen şirketler arasında. Fakat bizi tek izleyen teknoloji şirketleri bu şirketler değildir . Aşağıdaki WhoTracksMe grafiği, bizi çevrimiçi olarak izleyen şirketlerin listesini göstermektedir:
Web Siteler Bizim Hakkımızda Hangi Bilgilere Ulaşabilir
Bir Web Sitesi bizim kullandığımız cihaz hakkında ne gibi verilere ulaşabileceğini anlatayım. Kullandığımız işletim sistemine ve kullandığımız dile, kullandığımız konuma, web kullanma alışkanlıklarımızın hangi dilde olduğuna, bilgisayarımızın ekran kartına, cihazın ekran çözünürlüğüne, reklam engelleyici kullandığımıza ve tarayıcımızdaki uzantılara varana kadar bütün bilgileri toplayabilir. Nasıl yapıldığını merak ediyorsanız Cover Your Tracks web sitesinden “Test Your Browser” diyerek siz de test edebilirsiniz. Örnek vermek için Cover Your Tracks‘ın bizim hakkımızda aldığı bir veriyi sizin için aşağıdaki görselde okuyorum.
1-Bilgisayarımın işletim sisteminin dili Türkçe,
2-Dil lokasyonum Amerika,
3-Web kullanma alışkanlıklarım İngilizce. -Sadece bir siteden bu bilgilere ulaşabiliyorlar ve ben hiçbir yerde dil ayarı da yapmadım-
Başka bir internet sitesinden bizim ne kadar eşsiz olduğumuza ve verilerimizin ne kadar değerli olduğunu gösteriyor. Sitenin ismi: AmIUnique. Bu site verilerimin kaç kişiyle benzeştiğine bakıyor. Siteye girip “View my browser fingerprint” tuşuna basarak sizde verilerinizin ne kadar değerli olduğuna bakabilirsiniz. Şimdi çıkan sonuçların daha anlaşılabilir olması aşağıdaki görselde okuyalım. Benzerlik oranlarımız ne kadar yüksekse o kadar iyidir. Bu yüzden yeşil renkli olmamız veri güvenliğimiz için çok önemli. Sarı renk benzerlik oranımız ortalama, kırmızı renk eşsiz olduğumuzu gösteriyor.
2-Tarama yapan %40.72 bir dilimle aynı web tarayıcıyı kullanıyorum. Gayet güzel bir oran.
3-Tarama yapan Google v89 kullanıcıları arasında %0.36 bir orana sahibim. Eşsizim. Çok Riskli bir oran.
4-UTC+3 İstanbul saat dilimi kullanan kullanıcılar arasında %4.95 orana sahibim. Çok Riskli bir oran.
5-Türkiye de benim gibi web kullanma alışkanlıkları olan kişi sayısı %0.37 yine eşsizim. Çok Riskli bir oran.
Çıkan sonuçları yorumlanmasını öğrendiğimize göre diğer sonuçlara sizde bakabilirsiniz. Şimdi bu oranların ne gibi bir anlamları olduğuna geçelim. Benim her verim pazarlama şirketleri ya da reklamcılar için çok önemli çünkü benzerim az olduğu için direkt hedefi ben oluyorum. Tek risk bu da değil. Chrome v89 kullanıcılarına erişim engeli getirdikleri zaman direkt olarak ben ve benim gibilerin internet erişimini kısıtlayabilirler. “Kısıtlarlarsa kısıtlasınlar VPN diye bir şey var değil mi sonuçta?” diyorsunuz içinizden ama bilmediğiniz bir şey var VPN’de işlemez. Çünkü sizin kim olduğunu biliyorlar. Arama geçmişinize bakarak “35 yaşında, evli, erkek, beyaz yakalı bir plaza çalışanı olup, türkü dinleyenleri banlayın” dedikleri zaman direkt gidiyorsunuz. Sözün özü VPN açıp IP’nizi değiştirseniz bile işlemez. Sizin hakkınızda ne gibi verileri topladığını merak ediyorsanız Ads Settings – Google‘a tıklayıp bakabilirsiniz.
Başka Ne Tür Verilere Ulaşabilirler ve Çevrimiçi İzleyiciler Nasıl Engellenir
- uBlock Origin : Çerezleri, reklamları, kötü amaçlı yazılımları ve daha fazlasını engeller.
- HTTPS Everywhere : Paket aktarımı sırasında araya girmeleri engeller ve HTTPS güvenliğiyle verilerinizi korur.
- NoScript : Arka plandaki komut dosyalarını engeller. Backend komut dosyalarıyla mesela neler yapılabileceğini anlatayım. Girdiğiniz internet sitesinde sizin önünüze bir görsel getirip tıklamalar yapıp arka planda virüslü dosyayı indirebilmek için antivirüs programınızı kapatabilirler. Bir tür perdeleme saldırısı yapılmasını engeller.
- Privacy Badger : Web sitesinin sizden topladığı reklam verilerini ve çerezleri engeller. Bu sayede şirketler için reklam kimliğinizin oluşturulmasını engellersiniz.
- PixelBlock : Gmail’de izleme piksellerini engeller. Daha iyi anlaşılmasını için örnek verelim. Bilindiği üzere şirketlerin mail kısmı şirketin ismidir(örn: yilmazEmrePala@mafolduktv.com). Örnekteki gibi şirketin mail kısmını kullanıp rastgele ifadelerle html formatında e-posta gönderip, içine bir piksellik bir imaj dosyayı koyup, spam yaptığımız e-postanın gerçek bir kullanıcıya ait olup olmadığını anlayabiliyoruz. Bu şekilde bir şirketin bütün mail hesaplarının listesi elde edebiliriz.
- Tor Browser : Gizliliğinizi korumak için yerleşik komut dosyası engeller ve tor yönlendirme protokolünü kullanır.
- DuckDuckGo : Çerez tutmaz geçmişi siler mükemmel bir arama motorudur.
Verilerimizin Değerli Olduğu Hakkında Neden Bu Kadar Üstünde Duruyorum
Aslında haklı olabilirsiniz sizin verileriniz önemli olmayabilir. Uyduruk mail hesabınız, önemsiz telefon numaranız hiç kimsenin umurda değil. Doğru söylüyorsunuz, haklısınız. Fakat olayı şöyle düşünün, bu şirketlerin hepsi adeta bir devlet gibi insanın hayatında bir varlığa sahipler. Bugün Türkiye bu şirketlerin Türkiye’de bir temsilcisi olmasını istiyor. Bu adeta gel benim ülkeme bir fahri konsolosluk kur demekten farkı yok. GAFAM’dan diplomatik olarak bir muhatap istenen durumda. Ülkemizin politikalarını beğenmeyip bir gün çekilirlerse ve Türkiye erişimini kaparlarsa o zaman ne olacak? Zaten bizi profillemişler VPN’de işlemiyor. İşte tam bu yüzden biz olabildiğimizce sesimizi çıkartmalı, olabildiğince veri güvenliği konusunu dillendirmeliyiz.
